به گزارش روابط عمومی واسپاری سپهر صادرات، نخستین نشست هم اندیشی مدیران عامل لیزینگ بانکی به همت شرکت واسپاری سپهر صادرات با حضور احمد فتاح پور، نایب رئیس هیئت مدیره انجمن ملی لیزینگ ایران و مدیر عامل واسپاری تامین توسعه آرتین، خدارحم الـه دینی، مدیرعامل شرکت واسپاری مهر کشاورزی، یوسف حسین نژاد، مدیرعامل واسپاری حکمت ایرانیان، حسین اشکوه، مدیرعامل توسعه صنعت و تجارت توس، ایمان فرجام نیا، مدیرعامل لیزینگ اقتصاد نوین، هادی اصفهانی، عضو هیات مدیره لیزینگ صنعت و معدن، مسعود پاکدل آذر، مدیرعامل لیزینگ کارآفرین، شهاب الدین پورعباسی، مدیرعامل واسپاری توسعه و تعاون، محمدعلی کاشانی مقدم، مدیرعامل لیزینگ ایران زمین، رضا آقابابایی، مدیرعامل لیزینگ گردشگری، مهدی امان اله، مدیرعامل لیزینگ شهر و حسن طاهری به میزبانی حامد کارگر سامانی مدیرعامل و بهمن ابراهیمی، رئیس هیئت مدیره واسپاری سپهر صادرات برگزار شد.
در ابتدای این نشست، حامد کارگر سامانی با اشاره به تهدیدهای ناشی از فعالیت اقتصاد پنهان در حوزه قسطی‌فروشی، تأکید کرد که این بخش بدون نظارت بانک مرکزی فعالیت می‌کند و از الزام‌های قانونی و پاسخگویی به مشتریان معاف است، در حالی که شرکتهای لیزینگ با محدودیت‌های متعددی روبه‌رو هستند.
وی همچنین با اشاره به موانع موجود در ورود صنعت لیزینگ به حوزه‌های نوین مانند هوش مصنوعی، تأمین مالی فرآیندهای دانش‌بنیان و ارز دیجیتال، اظهار داشت که این محدودیت‌ها باعث عقب‌ماندگی شرکتهای لیزینگ از بازارهای نوظهور شده است. او همچنین اجاره عملیاتی را یکی از روش‌های مفید برای حفظ ارزش دارایی‌ها دانست.
مدیرعامل واسپاری سپهر صادرات، ضعف قدرت چانه‌زنی صنعت لیزینگ و مشکلات عقود و کافی نبودن روش عقد قرارداد را از دیگر چالش‌های مهم این حوزه دانست و بر لزوم افزایش هماهنگی میان شرکتهای لیزینگ تأکید کرد. به گفته وی، فروش اقساطی غیرمجاز و عدم نظارت کافی بر این بخش، به رشد «اقتصاد پنهان قسطی‌فروشی» منجر شده است.
چالش‌های اساسی صنعت لیزینگ
در ادامه در ادامه خدارحم الـه دینی مدیرعامل شرکت واسپاری مهر کشاورزی با اشاره به چالش‌های اساسی صنعت لیزینگ با بیان اینکه اجاره عملیاتی یکی از موضوعات حساس و اساسی در شرایط اقتصادی فعلی است، افزود: این نوع قراردادها می‌تواند بنیان‌های اقتصادی کشور را تقویت کند. با این حال، علی‌رغم پیگیری‌های ۱۰ تا ۱۵ ساله، همچنان پیشرفت محسوسی در این زمینه صورت نگرفته است. نیاز است که انجمن، هیئت‌مدیره و دبیرخانه با برنامه‌ریزی جدی و وقت‌گذاری، این موضوع را به سرانجام برسانند. نظارت بانک مرکزی همچنان یکی از چالش‌های اصلی است. انتظار می‌رفت که بخشی از وظایف نظارتی به انجمن واگذار شود تا این نهاد بتواند با تعامل بیشتر با بانک مرکزی، مشکلات را پیگیری کند. اما همچنان مسیر تعامل با بانک مرکزی پیچیده و زمان‌بر است.
هادی فرج اله اصفهانی عضو هیئت مدیره لیزینگ صنعت و معدن یکی دیگر از حاضرین در نشست هم اندیشی مدیران عامل لیزینگ‌های بانکی بود که با اشاره به اهمیت لیزینگ عملیاتی اظهار داشت: یکی از مشکلاتی که در این صنعت دیده می‌شود، ضعف در آگاهی و انتقال اطلاعات است. بسیاری از اعضای صنعت از تغییرات و پیشرفت‌های انجام‌شده در حوزه لیزینگ عملیاتی بی‌اطلاع هستند. این ضعف ناشی از نبود یک جریان منسجم و شفاف در انتقال اطلاعات است.
در ادامه سید شهاب‌الدین پورعباس مدیر عامل شرکت واسپاری توسعه تعاون در اظهاراتی، با اشاره به ضرورت حضور مؤثر در همایش‌ها و نمایشگاه‌ها، گفت: برگزاری و شرکت در همایش‌ها می‌تواند به‌عنوان یک ابزار برای نمایش اتحاد و همبستگی صنعت لیزینگ استفاده شود. این اقدامات، حتی اگر در ظاهر تأثیرات مستقیم نداشته باشند، می‌توانند پیام هم‌صدایی و هم‌افزایی را به مسئولان و مخاطبان منتقل کنند. اما نباید این فعالیت‌ها تنها به شکل ظاهری محدود شود. ما باید محتوای این همایش‌ها را هدفمند کرده و از آنها برای بحث درباره چالش‌هایی نظیر تأمین مالی، نظارت، و جایگاه لیزینگ در بازار استفاده کنیم.
وی با اشاره به جایگاه ضعیف لیزینگ در نگاه مردم و بازار، توضیح داد: یکی دیگر از چالش‌ها، جایگاه ضعیف صنعت لیزینگ در نگاه عمومی و بازار است. در حالی که مردم و بازار از پلتفرم‌های لندتک یا سایر پلتفرم‌های مشابه استقبال بیشتری می‌کنند، صنعت لیزینگ نتوانسته است جایگاه خود را در این فضا تقویت کند.
در ادامه حسین اشکوه؛ مدیرعامل شرکت توسعه صنعت و تجارت توس با اشاره به کاهش رشد اقتصادی و تأثیر آن بر صنعت لیزینگ، توضیح داد: اقتصاد کشور در ۱۰ سال گذشته به‌شدت کوچک شده است. برآوردها نشان می‌دهد که اقتصاد کشور حداقل یک‌سوم تا یک‌چهارم کوچک‌تر شده است، و این کوچک شدن اقتصاد، تأثیر مستقیمی بر صنعت لیزینگ داشته است. به نسبت کوچک شدن بازار لیزینگ، قدرت چانه‌زنی و محاسبات آنها با نهادهای نظارتی و متولی امر را کاهش یافته است. یکی از مشکلات عمده در سال‌های اخیر، کوچک شدن اقتصاد کشور و انتقال سرمایه‌ها به بخش‌هایی بوده که افراد در آن احساس سود بیشتری دارند. برای مثال، صندوق‌های طلایی کارگزاری‌ها در حال حاضر منابع مالی بیشتری از برخی بانک‌های بزرگ جذب کرده‌اند. دلیل این امر، تورم شدید اقتصادی است که مردم را وادار به جستجوی فرصت‌هایی برای حفظ ارزش دارایی‌هایشان کرده است.
سلیقه‌ای عمل کردن بانک‌ها در تخصیص اعتبارات و تسهیلات به شرکتهای لیزینگ
در ادامه مسعود پاکدل آذر، مدیرعامل و عضو هیات مدیره شرکت لیزینگ کارآفرین با اشاره به سلیقه‌ای عمل کردن بانک ها در تخصیص اعتبارات و تسهیلات به شرکتهای لیزینگ، اظهار داشت: سختگیری های نامتعارف کارشناسی از سوی بانک مرکزی و فرآیندها به ویژه در زمینه اعطای مجوز و تایید صلاحیت ها نیازمند اصلاح است.
وی با اشاره به اقدامات خوب انجمن، تشکیل چنین جلساتی را اقدامی دانست که نباید در آن تنها صرفا به برگزاری جلسه پرداخته و متذکر شد: یکی از مشکلات اساسی صنعت لیزینگ، برگزاری جلساتی است که اغلب بدون خروجی مشخص به پایان می‌رسند. این جلسات بیشتر به گفت‌وگو و بیان مشکلات محدود می‌شوند، بدون اینکه راهکاری عملی تدوین و اجرا شود. نیاز است که جلسات به‌صورت هدفمند برگزار شده و افراد حاضر به‌طور دقیق گزارش‌هایی از پیشرفت و اقدامات ارائه دهند.
محمدعلی کاشانی مقدم مدیرعامل شرکت لیزینگ ایران زمین نیز در این نشست با اشاره به مشکلات ناشی از دستورالعمل‌ها و قوانین مبهم بانک مرکزی، اظهار داشت: این قوانین و دستورالعمل‌ها، اغلب مبهم و فاقد تعاریف مشخص هستند. برای مثال، دستورالعملی که می‌گوید ۸۵ درصد منابع باید صرف عملیات لیزینگ شود، توسط هر تیم نظارتی به شکل متفاوتی تفسیر و اجرا می‌شود. این عدم شفافیت باعث شده شرکتهای لیزینگ در مواجهه با ناظران، با چالش‌های متعدد روبه‌رو شوند.
وی با اشاره به چالش‌های مالیاتی و تأمین منابع شرکت های لیزینگ، توضیح داد: مشکلات مالیاتی، به‌ویژه در مورد ذخایر عمومی و هزینه‌های مالی، یکی دیگر از معضلات جدی است. شرکتهای لیزینگ برای تأمین منابع مالی، نسبت به سایر مؤسسات مانند کارگزاری‌ها، با محدودیت‌های بیشتری مواجه هستند. چرا باید لیزینگ‌ها فقط دو برابر حقوق صاحبان سهام خود تسهیلات دریافت کنند، در حالی که کارگزاری‌ها می‌توانند پنج برابر تسهیلات دریافت کنند؟ این نابرابری، رقابت‌پذیری صنعت لیزینگ را به‌شدت کاهش داده است. این مواردی است که انجمن می‌تواند در مورد آن با بانک مرکزی چانه‌زنی کند.
صنعت لیزینگ به سرعت به نقطه بحرانی نزدیک می‌شود
ایمان فرجام نیا، مدیرعمل لیزینگ اقتصاد نوین نیز در این جلسه با اشاره به نقش ارزنده لیزینگ در اقتصاد کشور، اظهار داشت: صنعت لیزینگ در دهه ۹۰، نقش مهمی در نوسازی ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای ایفا کرد. این صنعت توانست با استفاده از ابزارهای تأمین مالی، باری بزرگ را از دوش اقتصاد کشور بردارد. اما اکنون، به دلیل عدم توجه کافی به این ابزار و سیاست‌های ناکارآمد، این صنعت در حال از دست دادن جایگاه خود است.
وی متذکر شد: یکی از نقش‌های مهم لیزینگ در اقتصاد، کاهش فشار بر نظام بانکی است. لیزینگ به‌عنوان ابزاری با ضریب اصابت ۱۰۰ درصدی، منابع مالی را مستقیماً برای کالاهای مشخص و معین تأمین می‌کند. این ویژگی، لیزینگ را به یکی از سالم‌ترین و مؤثرترین ابزارهای تأمین مالی تبدیل کرده است. در حالی که در سایر روش‌های تأمین مالی، ممکن است منابع در حوزه‌های غیرمرتبط استفاده شوند، لیزینگ به دلیل ماهیت مبتنی بر “بیع” خود، دقیقاً در راستای اهداف تأمین مالی عمل می‌کند.
وی با اشاره به تجربه جهانی در نقش لیزینگ در اقتصادهای پیشرفته، تصریح کرد: در کشورهای توسعه‌یافته، لیزینگ به‌عنوان مکمل زنجیره فروش کالاها شناخته می‌شود. به‌عنوان مثال، در سال ۲۰۱۸، شرکت فولکس‌واگن ۱۶ میلیارد یورو از محصولات خود را از طریق ابزارهای لیزینگ به فروش رسانده است. این نشان می‌دهد که لیزینگ می‌تواند باری بزرگ را از روی اقتصاد ملی بردارد و به رشد و توسعه اقتصادی کمک کند.
گسترش تعاملات انجمن لیزینگ با بانک مرکزی
فتاح‌پور، نماینده انجمن لیزینگ نیز در این جلسه در پاسخ به دغدغه‌های مطرح شده از سوی حاضرین در این نشست، در رابطه با مسائل مالیاتی اظهار داشت: یکی از چالش‌های عمده، عدم معافیت مطالبات مشکوک‌الوصول از مالیات است. علی‌رغم تلاش‌های صورت‌گرفته توسط انجمن لیزینگ، از جمله مکاتبات با بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و اتاق بازرگانی، این موضوع هنوز به نتیجه نرسیده است. بانک مرکزی و معاون وزیر اقتصاد حمایت‌های خود را از این معافیت اعلام کرده‌اند و نامه‌های لازم نیز ارسال شده است، اما سازمان امور مالیاتی همچنان مقاومت می‌کند و این موضوع را مغایر با برنامه‌های موجود می‌داند.
وی با اشاره به دغدغه شرکتهای لیزینگ در خصوص اصلاح دستورالعمل‌های نظارتی، نیز توضیح داد: دستورالعمل‌های نظارتی بانک مرکزی در صنعت لیزینگ از سال ۱۳۹۵ تاکنون تغییر چندانی نداشته است. این دستورالعمل‌ها نیازمند بازنگری و به‌روزرسانی هستند تا بتوانند نیازهای فعلی صنعت را برآورده کنند. به همین منظور، همایش‌هایی با هدف اصلاح این دستورالعمل‌ها برگزار شده است. از جمله اقدامات مثبت، تعامل بهتر بانک مرکزی با انجمن لیزینگ است که در گذشته کمتر اتفاق می‌افتاد. در حال حاضر، جلسات منظم با حضور مسئولان بانک مرکزی برگزار می‌شود و مسائل صنعت به‌طور مستقیم مورد بحث قرار می‌گیرد.
به گفته فتاح‌پور یکی دیگر از مشکلات اساسی، بحران نقدینگی در بانک‌ها و تأثیر آن بر تأمین مالی شرکتهای لیزینگ است. بانک‌ها به دلیل ایفای نقش به‌عنوان صندوق دولت و تخصیص منابع به طرح‌هایی مانند فرزندآوری و مسکن، با کمبود نقدینگی مواجه شده‌اند. این بحران باعث شده است که تأمین مالی برای لیزینگ‌ها دشوارتر و محدودتر شود. به عنوان مثال، بانک‌ها حتی برای تأمین منابع دو برابر حقوق صاحبان سهام نیز دچار مشکل هستند، چه برسد به پنج برابر که در دستورالعمل‌های جدید مورد بحث است.
نماینده انجمن لیزینگ با اشاره به مشکلات ساختاری و تصمیمات غیرکارشناسی گذشته، اظهار داشت: یکی از مسائلی که صنعت لیزینگ را دچار چالش کرده، تصمیمات غیرکارشناسی گذشته در شبکه بانکی و مالی کشور است. برای مثال، برخی ابزارهای مالی مانند خرید دین بدون تحلیل درست و با منطق نادرست اجرا شدند و بعدها نیاز به اصلاحات جدی پیدا کردند. چنین تصمیماتی، علاوه بر هدر دادن منابع، هزینه‌های اضافی برای سیستم بانکی و لیزینگ ایجاد کرده است.
وی ادامه داد: تورم ۶۰ درصدی و کاهش ارزش پول، تمام بخش‌های اقتصادی، از جمله بانک‌ها، لیزینگ‌ها و سایر صنایع را تحت فشار قرار داده است. این مسئله باعث شده تا تأمین مالی برای فعالیت‌های لیزینگ به‌شدت دشوار شود. در گذشته، شرکتهای لیزینگ قادر به تأمین مالی برای پروژه‌های بزرگی مانند خرید کامیون‌ها، کشنده‌ها و حتی هواپیما بودند، اما اکنون فعالیت‌ها به کالاهای مصرفی و طرح‌های کوچک‌تر محدود شده است. از سوی دیگر، منابع مالی بانک‌ها به دلیل اولویت‌دهی به دستورات دولتی و مجلسی، کاهش چشمگیری یافته است. بخش عمده‌ای از منابع بانکی به طرح‌هایی نظیر مسکن و فرزندآوری اختصاص یافته و حجم منابع در دسترس برای حمایت از فعالیت‌های لیزینگ کاهش پیدا کرده است.
به گفته وی چالش‌های نظارتی نیز بر مشکلات افزوده‌اند. برخی سیاست‌ها، مانند الزام مصرف منابع لیزینگ در تولید یا محدودیت در تخصیص منابع، انعطاف لازم را از این صنعت گرفته است. علاوه بر این، دستورالعمل‌های جدید بانک مرکزی که قرار است اصلاح شوند، هنوز مشکلات بنیادین این صنعت را برطرف نکرده‌اند. مشکل دیگر، نبود انسجام و هماهنگی کافی در میان مدیران و شرکتهای لیزینگ است. علی‌رغم تلاش‌های انجمن و حضور برخی از مدیران در جلسات مشترک با بانک مرکزی و دیگر نهادها، هنوز ساختار منسجمی برای پیگیری مسائل به‌صورت جمعی وجود ندارد.
فتاح پور متذکر شد: در چنین شرایطی، جلسات و همایش‌های صنعت لیزینگ باید به‌جای تمرکز بر بیان صرف مشکلات، به تدوین راهکارهای عملی و تنظیم برنامه‌های اجرایی بپردازند. انجمن و فعالان این حوزه باید به‌طور متمرکز بر مشکلاتی نظیر نرخ سود، دسترسی به منابع بانکی و شفافیت در دستورالعمل‌های نظارتی کار کنند. تعامل مؤثر با بانک مرکزی و سایر نهادهای ذی‌ربط، از جمله قوه قضاییه و وزارت اقتصاد، می‌تواند به حل برخی از این مشکلات کمک کند.
به گفته وی یکی از مشکلات اصلی، عدم موفقیت در حل مسائل کلیدی نظیر نرخ‌ها، عقود و نظارت‌های دست‌وپاگیر است. به‌رغم تلاش‌های انجمن، بانک مرکزی هنوز درک لازم را از وضعیت صنعت لیزینگ پیدا نکرده و این صنعت را جدی نمی‌گیرد. تعامل با مدیران میانی بانک مرکزی، که معمولاً تأثیری بر تصمیمات کلان ندارند، نمی‌تواند مشکلات را حل کند.
در ادامه جلسه، حاضران به بررسی مسائل و ارائه پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت صنعت لیزینگ پرداختند که اهم این موارد به شرح زیر است:
۱. برگزاری جلسات دوره‌ای مدیران عامل شرکتهای لیزینگ بانکی و انجمن ملی لیزینگ ایران.
۲. تهیه و ارسال انتظارات مشترک و مشکلات صنعت لیزینگ، به‌ویژه در حوزه بانک‌ها و نرخ سود، در قالب اسناد مشخص به نهادهای ذی‌ربط.
۳. تقویت نقش رسانه‌ای صنعت لیزینگ و جریان‌سازی عمومی از طریق انتشار بیانیه‌های مشترک و تعامل با رسانه‌های رسمی.
۴. ایجاد سازوکار مشخص برای تولید محتوای رسانه‌ای و بهره‌گیری از پلتفرم‌های موجود برای افزایش تأثیرگذاری این صنعت.
۵. انسجام و هم‌صدایی میان فعالان صنعت لیزینگ به‌منظور اتخاذ راهکارهای مؤثر در حل مشکلات.
۶. افزایش هماهنگی بین شرکتهای لیزینگ بانکی که سهم ۷۰ درصدی از بازار را دارند، به‌منظور ارائه انتظارات به نهادهای تصمیم‌گیر.
۷. شفاف‌سازی و بیان رسمی انتظارات شرکتهای لیزینگ از طریق انجمن ملی لیزینگ به نهادهای مربوطه.
به گزارش روابط عمومی واسپاری سپهر صادرات، این جلسه با تأکید بر لزوم همکاری و انسجام بیشتر در صنعت لیزینگ و تدوین راهبردهای عملیاتی برای حل مشکلات این صنعت به پایان رسید.
