فرسودگی ماشینآلات در حوزه معدن مهمترین چالش این حوزه است که هزینه تولید را در حوزه فرآوری و صنایع معدنی افزایش داده است. با وجود ذخایر قابل توجه معدنی در کشور، فرسودگی ماشینآلات در این بخش باعث شده است معدنکاران ایرانی در شرایط ناعادلانه با معدنکاران جهانی رقابت کنند چرا که باعث افزایش هزینههای معدنکاران شده که این امر مستقیما بر قیمت فروش ماده معدنی تاثیر میگذارد.
فرسودگی ماشینآلات در حوزه معدن مهمترین چالش این حوزه است که هزینه تولید را در حوزه فرآوری و صنایع معدنی افزایش داده است. با وجود ذخایر قابل توجه معدنی در کشور، فرسودگی ماشینآلات در این بخش باعث شده است معدنکاران ایرانی در شرایط ناعادلانه با معدنکاران جهانی رقابت کنند چرا که باعث افزایش هزینههای معدنکاران شده که این امر مستقیما بر قیمت فروش ماده معدنی تاثیر میگذارد.
حدود ۱۵ هزار دستگاه ماشینآلات معدنی با عمر بیش از ۲۰ سال در ناوگان صنایع معدنی وجود دارد که نیازمند نوسازی و جایگزینی است. بخشی از این ماشینآلات قابلیت بازسازی دارند، اما بقیه آنها باید از طریق واردات تامین شوند اما واردات ماشینآلات معدنی همواره با کندی همراه است که بخشی از آن به دلیل تحریمها بوده و بخش دیگر نیاز به نقدینگی بالایی دارد که از توان شرکتها خارج است. یکی از راهحلهایی که برای حل این مشکل پیشنهاد میشود لیزینگ است. لیزینگ میتواند پروسه خرید و نوسازی ناوگان ماشینآلات معدنی را برای فعالان این بخش تسهیل نماید.
حامد سامانی مدیرعامل شرکت واسپاری سپهر صادرات در این باره بیان کرد: با توجه به مطالبات معوق بسیار سنگینی که در دهه ۸۰ در حوزه ماشینآلات و خودرو برای شرکتهای لیزینگ ایجاد شد، این شرکتها به سمتی حرکت کردند که وثیقه محور عمل کنند یعنی اسنادی که قابلیت رهگیری و ترهین داشته باشد اما ماشینآلات معدنی چون دارای پلاک نیستند اسنادشان قابلیت رهگیری ندارد. موضوع عدم پذیرش شرکتهای بهرهبردار در موضوع تضامین نیز، از دیگر دلایلی است که طی سالهای گذشته مانع از ورود شرکتهای لیزینگ این بخش بوده است.
سامانی افزود: واردات ماشینآلات معدنی همواره با کندی همراه بوده است که برای حل این مشکل تنها راهکار ورود شرکتهای لیزینگ است. شرکتهای لیزینگ با ورود به این مقوله منجر به توسعه صنایع معدنی و توسعه برداشتها از معادن کوچک مقیاس خواهند شد. در حال حاضر اساسیترین مشکل در برداشت از معادن کوچک مقیاس نبود ماشینآلات است. از سویی دیگر تعداد شرکتهای پیمانکاری که بتوانند در این زمینه اقدام کنند یا محدود است یا دارای ماشینآلات فرسوده هستند که منجر به افزایش هزینههای معدنکاران میشود؛ به این جهت ورود شرکتهای لیزینگ در این زمینه منطقی است.
مدیرعامل شرکت واسپاری سپهر صادرات با اشاره به عملکرد صندوق بیمه فعالیتهای معدنی در حوزه نوسازی ماشینآلات معدنی گفت: مجموعه صندوق بیمه فعالیتهای معدنی باید در زمینه نوسازی ماشینآلات معدنی ورود کند که تاکنون به وظایفش در این حوزه به خوبی عمل نکرده است.
وی ادامه داد: این مجموعه به تنهایی قادر به انجام این کار نخواهد بود یعنی در شرایطی که حتی منابع هم وجود داشته باشه امکان واردات ماشینآلات جدید وجود ندارد؛ بخشی به لحاظ مشکلات قانونی یا ثبت سفارشات است و بخشی هم به دلیل تحریمهای ظالمانهای که به کشور تحمیل شده است. از سویی دیگر شرکتهای تولیدکننده داخلی هم ظرفیتهای تولید محدودی دارند و بعضا محصولاتشان دارای مشکل کیفیت است که توان رقابت با محصولات با کیفیت را ندارند. همچنین تکنولوژی ماشینآلات سنگین، محدود به چند کشور خاص است بر همین اساس شرکتهای لیزینگ میتوانند با صندوق بیمه فعالیتهای معدنی در زمینه نوسازی ماشینآلات معدنی همکاری کنند.
به گفتهی سامانی در صندوق توسعه ملی هم فضایی بابت این موضوع دیده نشده است. هر سال از منابع صندوق توسعه ملی و منابع شرکت ملی نفت به جهت موضوع سوخت و بهینهسازی مصرف سوخت رقم قابل توجهی در حوزه خودروهای سنگین سرمایهگذاری میشود اما در بخش نوسازی ماشینآلات معدنی هیچ کمکی نمیشود.
مدیرعامل شرکت واسپاری سپهر صادرات با اشاره به چند راهکار برای حل چالش پیشرو بیان کرد: صندوق توسعه ملی میتواند منابعی رو مشخصاً در اختیار شرکتهای لیزینگ با هدف نوسازی ناوگان معادن کشور قرار دهد. از سویی شرکتهای لیزینگ به صورت لیزینگهای سندیکایی یا کنسرسیوم عمل کنند چرا که ماشینآلات معدنی بسیار گران قیمت هستند و یک شرکت به تنهایی نمیتواند در این زمینه ورود کند. باید خاطر نشان کنم اساساً شرکتهای معدنی نیز تاکنون مراجعهای به شرکتهای لیزینگ نداشته یا در زمینه امکانات و فرصتهای لیزینگها اطلاعی نداشتند.
وی از آمادگی این شرکت برای ورود به نوسازی ماشینآلات معدنی خبر داد و افزود: با توجه به بحران جدی منابع در شبکه بانکی امروز گزینهای غیر از شرکتهای لیزینگ وجود ندارد. ما امروز با روی باز این ریسک را میپذیریم و تا ۵۰ درصد ارزش قیمت ماشینآلات معدنی را تأمین مالی میکنیم.
سامانی تاکید کرد: شرکتهای لیزینگ یکی از عوامل تحقق عدالت توزیعی هستند، وقتی یک نهاد حاکمیتی تأمین مالی میکند با توجه به فضای رقابتی، شرکتهای کوچک نمیتوانند از این فضا به خوبی استفاده کنند چرا که با توجه به میزان اشتغالزایی شرکتهای بزرگ، این شرکتها در اولویت هستند اما شرکتهای لیزینگ به عنوان یک ابزار عدالت دولت میتوانند توزیعی عمل کنند و به شرکتهای در مقیاس کوچک نیز سرویس دهند.
مدیرعامل شرکت واسپاری سپهر صادرات در ادامه گفت: به جهت عدم امکان ترهین ماشینآلات اگر شرکتهای معدنی بتوانند در قبال ماشینآلات مورد نیازشان وثایق دیگری در اختیار ما قرار دهند آمادگی داریم که در حوزه نوسازی ناوگان شرکتهای معدنی وارد عمل شویم.
سامانی افزود: همچنین آمادگی داریم تا رایزنی با صندوق بیمه فعالیتهای معدنی و سایر شرکتهای لیزینگ دیگر را به عنوان پیش قراول بر عهده بگیریم؛ با امید به اینکه شرکتهای معدنی ما روز به روز شکوفاتر و بالندهتر شوند، بهرهوری از معادن افزایش یابد تا از مقوله بسیار بد و جهان سومی خامفروشی، خارج شویم.